Βλαισός Μέγας Δάχτυλος (Κότσι) : Αιτιολογία – Σύγχρονη Αντιμετώπιση
Ο βλαισός μεγάλος δάκτυλος (κότσι) ταλαιπωρεί μεγάλο μέρος του γυναικείου κυρίως πληθυσμού και αποτελεί την συχνότερη πάθηση του ποδιού για την οποία οι ασθενείς οδηγούνται στο χειρουργείο.
Αυτό που ο κόσμος ονομάζει «κότσι» δεν αποτελεί ένα τμήμα οστού που αναπτύχθηκε δευτερογενώς, αλλά πρόκειται για τμήμα φυσιολογικού οστού της κεφαλής του 1ου μεταταρσίου. Για να αντιληφθεί κάποιος την παθογένεια της παραμόρφωσης θα πρέπει να καταλάβει κάποια βασικά στοιχεία της φυσιολογικής ανατομίας του προσθίου τμήματος του ποδιού.
Στις εικόνες 1 και 2 (ακτινογραφία και φωτογραφία ενός φυσιολογικού ποδιού) οι γραμμές Α και Β αναπαριστούν τους επιμήκεις άξονες του 1ου και 2ου μεταταρσίου, αντίστοιχα. Η γωνία που σχηματίζουν οι γραμμές Α και Β, η οποία ονομάζεται διαμετατάρσιος, στο φυσιολογικό πόδι έχει ως ανώτατο όριο τις 9°.
Σε περίπτωση παραμόρφωσης βλαισού μεγάλου δακτύλου, η διαμετατάρσιος γωνία ΑΒ αυξάνει σε άλλοτε άλλο βαθμό. Στις εικόνες 3 και 4 (ακτινογραφία και φωτογραφία ενός ποδιού με παραμόρφωση βλαισού μέγα δακτύλου) είναι ευδιάκριτη η μεγάλη διαμετατάρσιος γωνία ΑΒ, στην συγκεκριμένη περίπτωση 18°, με αποτέλεσμα το μεγάλο δάκτυλο να αποκλίνει προς τα μικρότερα δάκτυλα. Αυτή η απόκλιση σε βλαισότητα (από όπου προέρχεται και η ονοματολογία της παραμόρφωσης) οδηγεί σε προοδευτικό υπεξάρθρημα την άρθρωση του μεγάλου δακτύλου, με αποτέλεσμα το έσω τμήμα της κεφαλής του μεταταρσίου να παραμένει ακάλυπτο το οποίο προβάλει σαν «κότσι» (μικρά βέλη στις εικόνες 3 και 4).
Οι χειρουργικές μέθοδοι αποσκοπούν στην μείωση της διαμετατάρσιας γωνίας ΑΒ. Αυτό επιτυγχάνεται με κάποιας μορφής οστεοτομία του 1ου μεταταρσίου, ώστε να παρεκτοπιστεί η κεφαλή του 1ου μεταταρσίου προς τα μικρότερα δάκτυλα. Ο τύπος της οστεοτομίας που επιλέγεται καθορίζεται πρωταρχικά από το μέγεθος της γωνίας ΑΒ, αλλά και από την εκπαίδευση, την εμπειρία και εξοικείωση του χειρουργού με τις διάφορες τεχνικές.
Για διαμετατάρσιο γωνία ΑΒ μέχρι 13°, είναι επαρκής μια περιφερική οστεοτομία όπως φαίνεται στις εικόνες 5 και 6.
Για διαμετατάρσιο γωνία ΑΒ μεγαλύτερη των 13°, είναι απαραίτητες άλλου τύπου οστεοτομίες ή και συνδυασμός όπως φαίνεται στις εικόνες 7 και 8, όπου μία βαρύτατη παραμόρφωση με διαμετατάρσιο γωνία ΑΒ μεγέθους 23°, αποκαταστάθηκε σε φυσιολογικά επίπεδα με κλινικές φωτογραφίες στις εικόνες 9 και 10.
Σε περιπτώσεις μεγάλων παραμορφώσεων χρησιμοποιώ πάντα την οστεοτομία Ludloff (εικόνα 8), την οποία έχω τροποποιήσει ώστε να έχει εφαρμογή και σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας με σχετικά προβληματική ποιότητα οστού. Η τροποποίηση αυτή έχει δημοσιευτεί στο επίσημο επιστημονικό περιοδικό Foot Ankle International της Αμερικανικής Εταιρείας Χειρουργικής Ποδιού (American Orthopaedic Foot and Ankle Society –AOFAS.
Το εγχειρητικό αποτέλεσμα τέτοιων επεμβάσεων που αποκαθιστούν την φυσιολογική ανατομία είναι μόνιμο.